Przychody i koszty Funduszu Pomocy Materialnej Studentów i Doktorantów a wynik w podatku dochodowym od osób prawnych

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym wskazuje, że uczelnia tworzy fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów. Fundusz  ten tworzy się z: dotacji, z wyłączeniem środków na stypendia ministra, opłat za korzystanie z domu studenckiego, opłat za korzystanie ze stołówki studenckiej oraz innych przychodów, w tym z opłat za wynajem pomieszczeń w domach i stołówkach studenckich.

Fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów w części pochodzącej z dotacji przeznacza się na wypłaty stypendiów i zapomóg, a w przypadku uczelni publicznej także na remonty domów oraz stołówek studenckich. W pozostałej części fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów przeznacza się na pokrycie kosztów utrzymania domów i stołówek studenckich, w tym na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w tych domach i stołówkach studenckich, oraz na odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla tych pracowników. Fundusz w tej części może być również przeznaczony na wypłatę stypendiów i zapomóg oraz na remonty i modernizację domów i stołówek studenckich, a także na pokrywanie kosztów realizacji zadań związanych z przyznawaniem i wypłacaniem stypendiów i zapomóg dla studentów i doktorantów.

Środki na stypendia oraz ich wykorzystanie ujmuje się w uczelni publicznej jako zwiększenia i zmniejszenia w części funduszu. Nadwyżka kosztów nad przychodami z tytułu prowadzenia domów i stołówek studenckich, których koszty utrzymania są finansowane z funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, podlega finansowaniu z przyszłych opłat i przychodów.

Zdaniem autora ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera żadnych podstaw prawnych pozwalających na nierozpoznawanie przez uczelnie przychodów i kosztów uzyskania tych przychodów związanych z funkcjonowaniem funduszu pomocy materialnej dla potrzeb tego podatku. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 12 ust. 4 pkt 5 wyłącza z opodatkowania tylko przychody, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz; ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 9 nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy. W przypadku funduszu pomocy materialnej dla studentów uczelnie nie dokonują jakichkolwiek odpisów czy wpłat. Prawo o szkolnictwie wyższym ani inne akty prawne dotyczące uczelni, w tym w szczególności rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych nie wskazują na możliwość utworzenia tego funduszu w ciężar kosztów. Zatem przychody osiągane przez fundusz pomocy materialnej będą stanowiły przychody podatkowe dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych; również ponoszone wydatki związane z osiąganymi przychodami winny stanowić koszt uzyskania przychodów. Dochód podatkowy osiągnięty przez fundusz pomocy materialnej, o ile zostanie przeznaczony przez uczelnię na cele statutowe może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.