System podatkowy w Indonezji

W indonezyjskim systemie podatkowym wyróżnia się trzy rodzaje obciążeń fiskalnych:

- podatki krajowe („state taxes”): podatek od dochodów (podatek dochodowy od osób prawnych i podatek dochodowy od osób fizycznych), podatek od wartości dodanej, podatek od sprzedaży dóbr luksusowych, podatek od nieruchomości, opłaty skarbowe oraz podatek wyjazdowy z kraju „exit tax”,

- podatki regionalne (pobierane bezpośrednio przez prowincje): podatek inwestycyjny, podatek od użytkowania wód naturalnych, podatek od wydobywania surowców mineralnych, podatek komunikacyjny,

- pozostałe podatki: podatek eksportowy, cło na towary importowane, podatek akcyzowy.

Poniżej omówiono podstawowe zasady wybranych podatków obowiązujących na terenie Indonezji.

Podatek dochodowy od osób fizycznych – opodatkowaniu tym podatkiem podlegają osoby, które posiadają status rezydenta, tj. osoby przebywające na stałe oraz osoby przebywające na terytorium Indonezji dłużej niż 183 dni w dwunasto miesięcznym okresie czasu oraz nierezydentów - osoby przebywające w kraju nie dłużej niż 183 dni osiągające tam przychody. Skala podatkowa ma charakter progresywny, stawki podatkowe wahają się w przedziale 5% - 35%.  Przychody, które nie przekroczyły w danym roku podatkowym kwoty 54 mln rupii indonezyjskich podlegają zwolnieniu od tego podatku. Roczne zeznanie podatkowe podatnicy składają do 31 marca roku następnego.

Podatek dochodowy od osób prawnych – podatnikami tego podatku są podmioty utworzone i działające na podstawie przepisów prawa indonezyjskiego mające siedzibę w tym kraju oraz podmioty działające na podstawie innego prawa niż prawo indonezyjskie, które osiągają przychody na terytorium Indonezji. Stawki podatkowe wahają się w przedziale 5% - 25%. Podatnicy mają prawo do uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów np.: wydatków dla pracowników, odsetek, czynszu, kosztów podróży, ubezpieczeń, odpisy amortyzacyjne, składek na fundusz emerytalno-rentowy. Podatek płacony jest miesięcznie do 15 dnia każdego miesiąca, roczne rozliczenie musi być dokonane do 25 marca roku następującego po roku podatkowym.

Podatek od wartości dodanej – pobierany jest na każdym etapie produkcji i dystrybucji. Stawka podstawowa tego podatku wynosi 10%. Prawo indonezyjskie dopuszcza zmianę stawki na podstawie decyzji rządu w przedziale 5% - 15%. Podatek ten jest pobierany przez płatników tego podatku w okresach miesięcznych. Niektóre produkty i usługi podlegają zwolnieniu od tego podatku (m.in. ropa naftowa, ryż, opieka zdrowotna, usługi bankowe i ubezpieczeniowe, edukacja). Wywóz towarów z Indonezji objęty jest stawką w wysokości 0%.

Podatek od sprzedaży dóbr luksusowych – określone towary konsumpcyjne (dobra luksusowe), które nie są niezbędne do zapewniania podstawowych potrzeb życiowych obywateli obciążone są dodatkowym podatkiem w wysokości od 10% do 200%. Podatek ten dotyczy takich dóbr jak luksusowe samochody, wina, luksusowe jachty, biżuteria i perły.

Podatek od nieruchomości – opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty, budynki i budowle stałe. Stawki podatkowe wynoszą nie więcej niż 0,3% wartości nieruchomości. Oczywiście obowiązują stawki wyższe dla określonych rodzajów nieruchomości np. dla osiedli mieszkalnych o dużych wartościach. Jednakże regulacje w tym zakresie różnią się w zależności od regionu kraju. Na przykład na wyspie Bali wchodzącej w skład Indonezji nieruchomości zostały podzielone na 3 kategorie w zależności od ich lokalizacji. Każdej z tych trzech kategorii zostały przypisane wartości, od których według określonych stawek obliczany jest podatek od nieruchomości. 

Podatek akcyzowy - pobierany jest przy obrocie etanolem, jego pochodnymi oraz produktami zawierającymi etanol, napojami alkoholowymi, papierosami i wyrobami tytoniowymi. Przy imporcie towarów objętych obowiązkiem zapłaty podatku akcyzowego akcyza płatna jest w chwili wprowadzenia towaru na indonezyjski obszar celny; stawka podatku wynosi 250% wartości celnej towaru powiększonej o należne cło importowe lub 55%  ceny detalicznej gotowego produktu. Zaś w przypadku obrotu towarami na terenie Indonezji akcyza płatna jest w chwili sprzedaży towaru przez producenta; wynosi 250% ceny gotowego produktu (cena loco zakład produkcyjny) lub 55% ceny detalicznej (rynkowej).Płatność akcyzy następuje w formie gotówkowej lub poprzez umieszczenie znaków akcyzy na towarach. Prawo indonezyjskie przewiduje również zwolnienia z obowiązku uiszczania podatku akcyzowego. Dotyczą one m.in. tytoniu uprawianego na terenie Indonezji, który nie jest przeznaczony dla celów komercyjnych.

Źródła na podstawie których opracowano materiał oraz z których pochodzą dane i informacje:

Indonezja – informator dla polskich handlowców i inwestorów. Informator opracowany przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Dżakarcie.

Przewodnik rynkowy dla przedsiębiorców – Indonezja. PARP.

Wybrane aspekty systemu podatkowego w Indonezji. https://indonesia.trade.gov.pl/pl/podatki-cla/.../488,czego-wymaga-fiskus.html.pdf

Ustawa o VAT nr 18/2000 i jej nowelizacja – ustawa nr 42/2009

Ustawa o podatku dochodowym nr 17/2000 i jej nowelizacja – ustawa nr 36/2008

Ustawa o generalnych zasadach i procedurach prawa podatkowego nr 16/2000 i jej nowelizacja – ustawa nr 28/2007



Przykładowy paragon fiskalny za dokonane zakupy w Indonezji:

 

Stawka VAT na szkolenia zawodowe dla rzeczoznawców majątkowych organizowane przez stowarzyszenia zawodowe

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku usługi świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania, uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 29 zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:  prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub  finansowane w całości ze środków publicznych, oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Powyższe zwolnienia nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej lub ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) Nr 282/2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wskazuje, że usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych.

W celu zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług ważne jest uznanie danej usługi za usługę kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, a następnie prowadzenie danego szkolenia w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub uzyskanie akredytacji na dany rodzaj szkolenia lub finansowanie danego szkolenia w całości ze środków publicznych.

Zatem, w ocenie autora, szkolenia dla rzeczoznawców majątkowych stanowią nauczanie, które pozostaje w bezpośrednim związku z zawodem wykonywanym przez uczestników szkolenia. Szkolenia te mają na celu uzyskanie wiedzy dla celów zawodowych. Oznacza to, że świadczone usługi stanowić będą usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług.

Działalność zawodowa w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego regulowana jest ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Z ustawy tej wynika, że pod pojęciem organizacji zawodowych rzeczoznawców majątkowych należy rozumieć stowarzyszenia i związki stowarzyszeń zrzeszające osoby zawodowo wykonujące czynności rzeczoznawcy majątkowego. Ustawa ta dodatkowo wskazuje, że rzeczoznawstwo majątkowe jest działalnością zawodową wykonywaną przez rzeczoznawców na zasadach określonych w ustawie. Rzeczoznawcą majątkowym jest osoba fizyczna posiadająca uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości; z dniem wpisu do centralnego rejestru rzeczoznawców majątkowych osoba nabywa prawo wykonywania zawodu oraz używania tytułu zawodowego „rzeczoznawca majątkowy”. Tytuł zawodowy „rzeczoznawca majątkowy” podlega ochronie prawnej. Na mocy przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami rzeczoznawca majątkowy jest zobowiązany do stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

Zatem skoro do ustawowych obowiązków rzeczoznawcy majątkowego należy stałe doskonalenie kwalifikacji zawodowych, a podmiot świadczący usługi szkoleniowe będzie stowarzyszeniem zrzeszającym rzeczoznawców majątkowych, którego celem będzie podnoszenie wiedzy zawodowej poprzez organizowanie szkoleń, kursów specjalistycznych, konferencji, seminariów i warsztatów jako form doskonalenia zawodowego, to należy uznać, że będzie podmiotem powołanym do kształcenia, które w tym zakresie realizuje politykę edukacyjną. W konsekwencji uznać należy, że organizowane szkolenia, które mają na celu doskonalenie zawodowe rzeczoznawców majątkowych, będą korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług. 

Przychody i koszty Funduszu Pomocy Materialnej Studentów i Doktorantów a wynik w podatku dochodowym od osób prawnych

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym wskazuje, że uczelnia tworzy fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów. Fundusz  ten tworzy się z: dotacji, z wyłączeniem środków na stypendia ministra, opłat za korzystanie z domu studenckiego, opłat za korzystanie ze stołówki studenckiej oraz innych przychodów, w tym z opłat za wynajem pomieszczeń w domach i stołówkach studenckich.

Fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów w części pochodzącej z dotacji przeznacza się na wypłaty stypendiów i zapomóg, a w przypadku uczelni publicznej także na remonty domów oraz stołówek studenckich. W pozostałej części fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów przeznacza się na pokrycie kosztów utrzymania domów i stołówek studenckich, w tym na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w tych domach i stołówkach studenckich, oraz na odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla tych pracowników. Fundusz w tej części może być również przeznaczony na wypłatę stypendiów i zapomóg oraz na remonty i modernizację domów i stołówek studenckich, a także na pokrywanie kosztów realizacji zadań związanych z przyznawaniem i wypłacaniem stypendiów i zapomóg dla studentów i doktorantów.

Środki na stypendia oraz ich wykorzystanie ujmuje się w uczelni publicznej jako zwiększenia i zmniejszenia w części funduszu. Nadwyżka kosztów nad przychodami z tytułu prowadzenia domów i stołówek studenckich, których koszty utrzymania są finansowane z funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, podlega finansowaniu z przyszłych opłat i przychodów.

Zdaniem autora ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera żadnych podstaw prawnych pozwalających na nierozpoznawanie przez uczelnie przychodów i kosztów uzyskania tych przychodów związanych z funkcjonowaniem funduszu pomocy materialnej dla potrzeb tego podatku. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 12 ust. 4 pkt 5 wyłącza z opodatkowania tylko przychody, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz; ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 9 nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy. W przypadku funduszu pomocy materialnej dla studentów uczelnie nie dokonują jakichkolwiek odpisów czy wpłat. Prawo o szkolnictwie wyższym ani inne akty prawne dotyczące uczelni, w tym w szczególności rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych nie wskazują na możliwość utworzenia tego funduszu w ciężar kosztów. Zatem przychody osiągane przez fundusz pomocy materialnej będą stanowiły przychody podatkowe dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych; również ponoszone wydatki związane z osiąganymi przychodami winny stanowić koszt uzyskania przychodów. Dochód podatkowy osiągnięty przez fundusz pomocy materialnej, o ile zostanie przeznaczony przez uczelnię na cele statutowe może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.